Tarih boyunca kadim halklar güçlü iletişim yöntemleri ve seremoniler keşfetmişlerdir. Doğayı gözlemlemişler ve her şeyin sonsuz döngü halinde olduğunu fark etmişlerdir. Bunu çember ile sembolize etmişlerdir. Yıldızların, mevsimlerin, Güneş’in, Ay’ın, ölümün doğumun, yaşama dair her şeyin döngü halinde olduğunu anlamışlardır.
Kelamın da ilahi döngü gibi döngü halinde olduğunda ancak ortak akılla bir çözüm bulunabileceğini keşfetmişlerdir. Bunun için buldukları ve hala daha aborjinlerden, mayalara, Amerika yerlilerinden, Afrika kabilelerine kadar kullanılan yöntem gayet basittir.
Paylaşım Çemberi
Paylaşım çemberleri olarak bilinen bu yöntem de, çember şeklinde oturup, çemberin merkezini temsil eden bir nesne seçilir. İşte bu nesne “söz çubuğu” veya “konuşma çubuğu” olarak adlandırılır. Söz çubuğu kimdeyse sözün onda olduğu varsayılır çünkü çemberin tek merkezi vardır. Ve sadece o kişi konuşur; diğerleri dinler. Kişi, yürekten, içinden geldiği gibi konuşur ve çubuğu bir yanındakine aktarır. Yandaki söz çubuğu ile konuşarak, fikirlerde katılmadığı veya katıldığı ya da eklemek istediği veyahut yüreğinden geleni söyler ve sonra bir yandakine aktarır. Böylelikle çubuk yani “söz” yani “çemberin merkezi” elden ele, yürekten yüreğe dolanarak aynı Ay’ın, Güneş’in, Mevsimlerin, doğanın döngüsü gibi çember halinde döner.
Söz o nesne vesilesiyle yürekten yüreğe dönerken çoğalır, şekillenir. Bazen çemberin dönüşü hızlanır, hararetlenir, bazen yavaşlar, sessizliğe gömülür. En nihayetinde fikir teatisi, karşılıklı saygılı ile bir noktada sonlanır ve ortak akıl kabile için bir çözüm üretir. Günümüzde böylesi bir yöntem olmadığı için araya girmeler, dinlememeler ve sözümüzün kesilmesini korkusunu çokça yaşarız. İşte bu yöntem bunu engellemek için varolmuştur.
Bu yöntemi kabilenin taşınmasından, hasata, kutsal ritüellerin icrasından, savaşma kararlarına kadar bir çok hayati kararda uygulamaktadırlar. Elbette paylaşım çemberinin daha birçok anlatılması gereken doğası ve özelliği vardır. Bu kadarla sınırlı değildir; kural demek doğru olmaz ama bir işleyişi vardır.
Çember Sembolizmi
Çember mükemmel bir geometrik form olarak tek merkezi olan, bütün noktaların merkeze eşit uzaklıkta olduğu bir şekildir. Bu oturuş ve yöntem, sadece döngüselliği değil aynı zamanda çemberdeki herkesin “eşit” olduğu, hiyerarşi olmadığını anlatır. Çemberin merkezi ise “boşluk” veya “kutsal ruh” olarak adlandırılır ve bütün çemberi başlatan, akılla anlaşılamayan, yürekle hissedilen kutsal varlık olarak veya ilahi akıl olarak düşünülür. Haliyle söz çubuğu, onun sesidir. İnanılır ki, söz çubuğu dolanırken konuşan sadece insanlar değildir. Her daim konuşan çemberdir ve her daim dinleyen de odur. Tek yapmanız gereken yüreğinizden geleni dile getirmektir ve konuşan herkesin sözünün ilahi ruhtan geldiğini kabul etmektir.
İşte bu açıdan söz çubuğu, herhangi bir paylaşım ortamında, birliği beraberliği sağlamayı, kalpleri açmayı, sözün dönmesini, şifanın akmasını sembolize eden kutsal bir nesnedir. Bu sembol ve bu düşünce yapısı aslında gündelik hayatta da her şeyin arkasında var olan kutsal ruhu, Tanrısal varlığı hissetmenin, onunla bir olduğumuzu deneyimlemenin bir yoludur.
Söz Çubuğu ve Malzemeleri
Söz çubuğu geleneksel olarak kabilenin değer verdiği bir ağaçtan ve kabilenin totemine dair sembollerden oluşur. Bazı kabilelerde her daim yeşil kalan ağaçlar tercih edilirken, huzur ve barış için çam, hakikatin her daim dile gelmesi için huş, güç için meşe, bilgelik için fındık, kabilenin çemberinin her daim köklü olması için çınar tercih edenler vardır. Ama günümüzde her birey kendisine iyi hissettiren ağacı ve sembolleri kullanarak paylaşım çemberleri için söz çubuğu kullanabilmektedir.
Tüyler yine kabilelerin totemlerine bağlı tercih edilebilmekte, yapılan oymalar, kutsal sayılan hayvanları temsil edebilmektedir. Modern kullanımda kişi rehber hayvanını veya atalarıyla bağlantılı olduğunu düşündüğü bir hayvan motifini oyma olarak tercih edebilmektedir. Kristaller ve ipler yine tüyler gibi tercih edilen bir diğer nesnelerdir. Özellikle kuvars kristali yaygın kullanılırken kişinin uğurlu saydığı, şifasına inandığı, kendiyle bağını hissettiği kristallerde kullanılabilmektedir. Söz çubuğu kutsal nesneler arasında en özgür olunabilecek alanlardan biridir.
Söz çubuğu tamamlandıktan sonra paylaşım çemberlerinin kolaylaştırıcısı tarafından önce adaçayı ile arındırmalı ardından 4 elemente dua edilerek kutsanmalıdır. Bütün bunlar yapılsa bile söz çubuğu kabile olmaya dair yani çember şeklinde buluşmalar için var olduğu için mutlaka bir “açılış çemberi” seremoni niyetiyle yapılmalıdır. Genelde bu ilk açılış çemberi için ortada bir mum yakılmalı, adaçayı ile herkes tütsülenmeli ve kolaylaştırıcı, söz çubuğunun sembollerini açıklamalıdır. Ardından hiç konuşmadan en az bir kez herkes söz çubuğunu elden ele dolaştırarak onu güzel niyetlerle onurlandırmalıdır.
Söz çubuğu ortak kullanıma açık bir kutsal alet olduğu için arındırılmaya, diğer kutsal aletler gibi ihtiyaç duymaz. Zaten onun yapılış gayesi budur. Gözyaşlarıyla, kahkahalarla, yürekten sözlerle, şarkılarla yüklenir ve şekillenir. Ben, kendi paylaşım çemberlerimde, çemberden önce adaçayı ile onurlandırmayı ve her yeni çemberde söz çubuğunun üzerindeki sembolleri kısaca anlatarak onun enerjisini aktifleştirmeyi tercih ederim. Sizler de arada sırada adaçayı ile onurlandırabilirsiniz. Ayrıca dolunay ışığı altında güzel niyetlerle bekletmekte enerjisini her daim canlı tutacaktır.
Söz çubuğu, yürekten konuşulduğunda, yürekten dinlenildiğinde her daim aramızda görünmez ama hissedilen bir bağ olduğunu hatırlatan bir semboldür bizlere.
Efe Elmas
Kadim Lisan