Haber yayınları Trump’ın seçmeninin Rabia işareti yapmasına şaşırmışken, bir yandan da Trump’un twitter ve seçim söylemi ile Tayyip Erdoğan’ın benzer söylemine oldukça şaşkın durumda. Trump rabia işareti yaptı mı sorusu soruluyor
Açıkçası seçmenin söylemi “4 more years” yani “4 yıl daha” haliyle dört yılı işaret etmek için dört el jesti yapmaktadırlar. Yani Rabia hareketi ile şekil olarak aynı ama söylem farklı. Trump rabia işareti yapmıyor, Trump kendi sloganının işaretini dayatıyor. Yine de söylemler farklı olsa da işaretlerin gösterdiği sembolik dil aynı anlama geldiği için inceleme değer. Bu yazının amacı Trump ile rabia işareti, dörtlemeler arasındaki bağlantıyı çözmek.
Rabia, Mısır Cumhurbaşkanı Mursi’ye karşı yapılan askeri darbe sırasında, Rabiatü’l Adeviyye Meydanı’nda ortaya çıkan bir işaretti. Kelime anlamı “dört” olan Rabia işareti, Mursi’nin cumhurbaşkanlık hakkını, o meydandaki şehitleri ve çok yakından alakalı olmasa da Derviş Rabia’yı anlattığı söylenmişti.
Trump’ın seçmenin Rabia hareketi yaptığını söylemek pek doğru değil demiştik. Ama Tayyip Erdoğan’ın 4 kelimelik söylemi, Trump’ın 4 kelimelik söylemi ve 4 el jesti arasında “dört sayısı” üzerine kurulu bir mantık var. Bu çok özetle “seçilmiş kişiyi” temsil ediyor. Bunu en son açıklayacağım.
Trump ve 4 Kelime
Trump’un “Tek halk, Tek hareket, Tek aile, Tek tanrı” Twitter’ı ve seçimlerindeki söylemi çok kritik bir sembolik gönderme taşıyor. Trump rabia işareti ile aynı jesti yapıyor çünkü dört sayısını farklı şekiller güçlü bir şekilde kullanıyor. Tayyip Erdoğan ise Rabia sembolü için “tek millet, tek bayrak, tek vatan, tek devlet” demişti.
Hem Trump hem Erdoğan da konuşurlarken ellerini açarak halka hitap eden siyasitçiler ki beden dilinde bu çok net bir şekilde “sözüm, özüm bir” demektir. Yani “Bakın size açık konuşuyorum” demektedirler. Dürüstlük algısı yaratmayı amaç edinir. Haliyle 4 söylem, benzer beden jestleri tesadüf değil. Bir çok siyasi harekette olduğu gibi bir şekilde benzer toplum mühendisliği çalışıyor… Dörtlemelerde öyle. Ama bizim konumuz Trump ve dörtlemesi.
Nedir bu dörtlemenin amacı, nasıl bir algı yönetimi var….
Trump’ın seçim sürecinde arka planda çalışan algı yönetimine bakacağız.
Öncelikle yukarıda da bahsi geçtiği üzere Trump’ın seçmenin yaptığı el jesti Rabia değil ama 4 sembolizmi. Haliyle Rabia işaret söylem ile desteklenerek “dörtleme” sembolizminden güç alıyor. Rabia el jestine takılmak temel dayatılan imgeyi kaçırmak demektir. Oradan bağımsızlaştırarak daha geniş açıdan bakalım; dördün gücüne.
Dörtlemenin Gücü
Dörtlemeler istikrar, yaratım ve kesinlik anlamını taşır. 4 element, 4 yön, 4 büyük melek, İslam’da geçen, Muhammed peygamberin hadisleri ve Kuran ile ilgili bir kafa karışıklığı olursa olayı çözecek Hulefa-yı Raşidin yani 4 Halife ve İsa’ya tanıklık eden 4 Evangelist yani İncil yazarı. Bu dört “şey” düzen demektir ve tüm olasılıklardan çıkacak yaratılışı temel alan bir sayıdır.
Trump’ın seçim süreci aslında kendisinin “kurtarıcı” olarak göstermek üzerine kurulu ve burada dörtlemeden fayda sağlıyor. Hiç sözü uzatmadan Trump’ın söylemi çaktırmadan ama bilinçli olarak “Amerika için ben Kurtarıcı İsa’yım” diyor. Kendisini İsa ile bir tutacak şekilde açıklamalar yaparak Hristiyan bir kesime sesleniyor. Bazı konuşmalarında “I’m the choosen one” yani “Ben seçilmiş olanım” demesi tesadüf değil.
Hristiyan inancında 4 sayısı 4 incil haliyle 4 Evangelist ile ilişkilidir. Bunlar: Matta, Markos, Luka, Yuhanna… Peki bu 4 evangelistin amacı nedir? Tabi ki beşinci olana tanıklık etmek yani İsa’ya. Haliyle bu dört incil İsa’nın dört farklı yönüne tanıklık eder.
Şimdi tek tek bakalım Trump’un söylemine:
Tek Kişi
Matta, ikonlarda kanatlı bir adam olarak sembolize edilir ve kendisi Kral olan Mesih’i anlatır. İnsani doğasından bahseder. İbrahim’in soyundan Davud’un oğlu İsa’dır anlattığı. O yüzden Matta incili soyuyla ilgili bilgi verir. Ve bu soyun ardından İsa doğar ve seçilmiş olarak görevine başlar. Bu Trump’un soyu, tek kişi, Kral Trump olarak halkı bir araya getireceğinin misyonudur. Matta seçilmiş olanın kehanetidir, ki bu da zaten Trump’dır.
Matta İncili şöyle söyler: “Kimse sizi ‘Önder’ diye çağırmasın. Çünkü tek önderiniz var, O da Mesih’tir.” (Matta: 23:10)
Tek Hareket
Markos incili ise İsa’nın yaptığı işlerden bahseder. Kanatları olan bir aslan olarak bu havari sembolize edilir. Cesarettir, harekete geçmektir. Hristiyanlık inancında Markos İncil’inde işlenen “Büyük işler yapan İsa’dır”. Burada Trump “Amerika’yı tekrar güçlü kılan” olacaktır çünkü bu incil aynı zamanda İsa’nın dirilişinden bahseder. Bu İncil’de çok çalışması konu alınmaktadır ve tavsiyeler, öğütler vermesinden çok hizmet etmesi görülür. Çalışkan İsa’dır. Tek Hareket söylemine uygun şekilde İsa hep hareket eder. Görevine başlar, kötü ruhları kovar, şifalar dağıtır… Yoldadır… Trump’un hareket ve çalışkan söylemi buradan esinlenmedir.
Trump burada aynı zamanda bir hareket başlatır. Çünkü Markos İncili’nin sonu İsa’nın takipçilerini Dünya’ya gitmeleri için misyon yüklediği zamanı anlatır.
Markos İncili’nde İsa şöyle söyler: “ İsa onlara şöyle buyurdu: “Dünyanın her yanına gidin, Müjde’yi bütün yaratılışa duyurun. İman edip vaftiz olan kurtulacak, iman etmeyen ise hüküm giyecek. “ (Markos 16:15-16)
“Öğrencileri de gidip Tanrı sözünü her yere yaydılar. Rab onlarla birlikte çalışıyor, görülen belirtilerle sözünü doğruluyordu.” (Maros 16:20)
Tek Aile
Luka incili, İsa’nın ailesiyle başlar. Sembolü de kanatlı boğadır. Yahya’nın doğumu, İsa’nın doğum sürecini anlatır. Ardından İsa’nın iyilikleriyle devam eder. Burada insanlığın dostu olduğunu anlarız ve sadece İbrahim’in soyu için değil tüm insanlık için geldiği anlatılır. Yani tüm insanlık onun tek ailesidir. Keza bu İncilin sonlarına doğru ilk kilisenin kuruluşu anlatılır. Kilise erken Hristiyanlık’ta bir yapı değil, inanan insanların bir inanç ailesi gibi oluşturdukları gruplaşmayı anlatmaktadır. Bu İncil’in sonunda İsa dirilir ve günahları üstlenir.
Trump’da yeniden dirilteceğini, tek bir aile yaratacağını söylemektedir.İsa tüm insanlık için geldiğini aşikar eder, Trump’da Dünya’yı değiştirecektir, tekrar Amerika’yı güçlü yapacaktır.
Luka: “O’na, “Sen Mesih isen, söyle bize” dediler İsa onlara şöyle dedi: “Size söylesem, inanmazsınız.Size soru sorsam, yanıt vermezsiniz.Ne var ki, bundan böyle İnsanoğlu, kudretli Tanrı’nın sağında oturacaktır.”” (Luka: 22: 67-69)
Tek Tanrı
Yuhanna incili bizi Tanrı’nın tekliğini anlatarak başlar. Başlangıçta söz olduğunu, O’nun Tanrı olduğunu ve Mesih’in söz olarak gelişinden bahseder. Sembolü göklerin kralı kartaldır. Bu incil Tanrı’nın Oğlu Mesihî anlatır ve göksel olduğunu söyler. Artık Mesir bambaşka görülmektedir, ilahi alemden gelmiştir. Tanrı’nın habercisidir. Kutsaldır.
Trump burada Tanrı’nın altında yüce bir ulus sözü verir ve kendisini de Tanrı’nın sözcüsü olarak ilan eder. Kutsiyeti ön plana alır ve söylemlerinde de yer verdiği “Tanrı’nın iradesi” ile kendisi Tanrı’nın planının bir parçasıdır.
Yuhanna İncili şöyle söyler:
“Başlangıçta Söz vardı. Söz Tanrı’yla birlikteydi ve Söz Tanrı’ydı. Başlangıçta O, Tanrı’yla birlikteydi. Her şey O’nun aracılığıyla var oldu, var olan hiçbir şey O’nsuz olmadı.(Yuhanna 1: 1-3)
“Söz, insan olup aramızda yaşadı. O’nun yüceliğini –Baba’dan gelen, lütuf ve gerçekle dolu biricik Oğul’un yüceliğini– gördük.” (Yuhanna 1:14)
Trump’ın Danışman Vaizi Melekleri Çağırdı
Donald Trump’ın ruhani danışmanı, vaizi, evanjelist Paula White-Cain’in yaptığı tören de basına yansıdı. ABD başkanının yeniden seçilmesi amaçlı törende Biz melekleri çağırırken, duasında Demokratları kast ederek, “Trump’tan seçimi çalmaya çalışan şeytani konfederasyonları lanetliyorum” dedi.
Paula White-Cain’in yaptığı aslında yukarıda bahsettiğimiz dini söylemleri desteklemek ve Trump’u seçilmiş olan olarak göstermek. Bu seçim de Trump seçilirse, bu onun kutsiyetinin kanıtı olacak ve ona büyük bir psikolojik güç sağlayacak.
Bir yandan “halk seçti” söylemi son dönemin yaygın söylemiyken bir yandan da “Tanrı seçti” söylemini görmek mümkün. Halk seçti söylemi, demokrasi yanlısı olan kesimi susturmak için söylenirken, Tanrı seçti, genelde böylesi siyasi kişiliklerin kendi kitlelerine söylemi oluyor. Peki bu söylemler işe yarıyor mu?
BEŞİNCİ PARMAK
4 sayısı ile sembolize edilen 4 el işareti beşinci olana tanıklık eder, beşinci olanı işaret eder o da seçilmiş olandır; İsa veya Trump’dır.
“Sociology of Religion” dergisinde 2018 yılında yayınlanan bir çalışmada, araştırmacılar Hristiyan muhafazakarların Trump’ın Hristiyan milliyetçiliğinin yayılmasına katkıda bulunduğuna dair inançlarını araştırmıştır. Washington Post makalesinde, profesörlerin araştırmalarına göre pek çok beyaz Hristiyan, Trump’ın kendisinin dindar olmamasına rağmen, Amerika için Tanrı’nın planına çok uygun ve etkili bir araç olduğunu düşünmektedir. (https://academic.oup.com/socrel/article/79/2/147/4825283)
Uzun zamandır devam eden dinsel sembollerin kullanılmasıyla yaratılan algı işe yaramış gözükmektedir araştırmalara göre. Ve hala daha bu söylem devam etmektedir.
Benzer şekilde Tarot kartlarında kader çarkında bu dört incilin sembollerini görürüz. 4 Evangelist ellerinde tuttukları 4 incil ile 4 yönde dururlar. 4 yaratımın kesinliğinin sayısıdır; dört yön, dört element; tüm varoluş 4 unsurun birleşiminden meydana gelir sembolizmde. Bu dört İncilin şahit olduğu ortada ise “kader çarkı” vardır yani Tanrı’nın planı. Ve üzerinde “Tora” yani “yasa” yazar ibranice. (Tersten de okunabilir “Rota” olarak bu da çark demektir.) Kartın üstünde sfenks adaleti,yaşamı temsil ederken, aşağıda Anubis ölümü temsil etmektedir. Çarkın sonsuz döngüsüdür.
Haliyle bu kart dört şahitin tanık olduğu kaçınılmaz kaderi de anlatacaktır. Burada inanılmaz bir inanç imgesi farkında olarak veya olmayarak sunulmaktadır.
Benzer şekilde Muhammed peygamberden sonra düzeni devam ettirecek tasavvufi en geniş makama sahip olan dört halife de dört unsurdur. Bu benzeşimler sembolik anlamda tesadüf değildir. Beşinci olan Peygamberdir. Kelt -ve batı- tradisyonunda 5. Element ruhtur veya daha geniş tabiriyle, herşeyin özünü yaratan esir, eterdir.
Tüm bu sembolik ifade, 4 sayısı ile anlatılır ve en geniş makamdır. Beşinci parmaklara dikkat etmemizi söyler çünkü beşinci parmak, hep yukarı kalkan dört elin asıl gösterdiğidir. Çoktan seçilmiştir. Haliyle siyasette bahsi geçtiği gibi gerçekten meşru bir seçim mi yoksa din üzerinden yapılan bir algı yönetimi ve güçlü bir manipülasyon mu uzun uzun tartışmak gerekir… O kadar da iradelerimiz özgür mü; beden dilinden, sembolik söylemlere kadar böylesine güçlü manipülatif teknikler kullanılırken… 4 el jesti, beşinciyi yüceltir; Tanrı tarafından seçilmiş olanı, mutlak kutsal iktidarı, Tanrı’nın planını (!) uygulayacak olanı yani Trump’ı, Mursi’yi ve din üzerinden yükselen nicesini…
Trump’ı Hristiyan milleyetçiler desteklemişken, Mursi’yi de müslüman kardeşlerin çıkarmış olması tesadüf değil… Bu söylem Trump ve Mursi’nin tutumlarının aynı olduğu anlamına gelmemektedir. Daha çok din, dini bir milliyetçilik-ümmetçilik ve siyasetin el ele olduğu bir çağın işaretidir. Nicesinin bağlantısını da size bırakıyorum.
Gerçekten özgürce seçim yapabileceğimiz bir çağ yaratma yollarını aramak da bir sonraki konunun sorusu.
Efe Elmas